ព្រះអង្គទ្រង់សម្ដែងអរិយសច្ច ៤ ប្រការ

អារម្ភកថា

សៀវភៅ “ពុទ្ធសាសនាដោយសរុប” នេះ ជាធម៌ប្រែចេញពីអត្ថបទជាភាសាអង់គ្លេស ដែលខ្ញុំបានរៀបរៀងយកទៅទេសនា ជួនគ្រិស្តបរិស័ទ និង កូនសិស្សហៃស្គូល(High School) មួយចំនួន នៅវិហារគ្រិស្តមួយឈ្មោះ ស៊ិនម៉ាធូស៍មេតូឌិស្ត ឈើច ( Saint Matthews Methodist Church, Bowie, Maryland) កាលពីថ្ងៃអាទិត្យទី ២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ១៩៨៨ តាមសេចក្តីនិមន្ត អំពីអ្នកស្រី ឃែន អ៊ីគ្ហែន ( Jan Eagan ) ជាគ្រូបង្រៀន នៅសាលាហៃស្គូល ក្រុងប៊ូយអ៊ី រដ្ឋមេរិឡែន។

បន្ទាប់មក ខ្ញុំមានចែកជូនអត្ថបទធម៌ ជាភាសាអង់គ្លេសនោះឥឲ្យទៅញាតិញោមជាតិអាមេរិកាំង ដែលតែងតែមកអង្គុយសមាធិកម្មដ្ឋានជាមួយ រៀងរាល់អាទិត្យ នៅទីវត្តពុទ្ធិការាម និងពុទ្ធបរិស័ទខ្មែរយើងខ្លះទៀត។ ក្រោយពីបានយកទៅអានមក លោក អ្នក នាង ទាំងឡាយនោះ បានប្រាប់ខ្ញុំថា អត្ថបទធម៌នោះល្អណាស់ ខ្លីទេ តែមានសេចក្តីសព្វគ្រប់ប្រាប់តាំងអំពីព្រះពុទ្ធមិនទាន់បានត្រាស់ រហូតដល់បានត្រាស់ ត្រាស់ហើយសម្តែងធម៌ប្រោសមនុស្សសត្វ សម្ដែងអំពីអរិយសច្ចទាំង ៤ រហូតដល់បរិនិព្វាន ។ សៀវភៅនេះបានជាពន្លឺដ៏ភ្លឺសម្រាប់អ្នកចង់ដឹងចង់យល់អំពីព្រះពុទ្ធសាសនា ។

អាស្រ័យហេតុផលដូចខាងលើនេះ ខ្ញុំបានប្រែអត្ថបទធម៌នេះ ទៅជាភសាខ្មែរ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ លោក អ្នក នាង ជាតិខ្មែរយើងដែលមិនទាន់ចេះ មិនទាន់យល់ភាសាអង់គ្លេសបានជ្រៅជ្រះ ។ ក្នុងការប្រែភាសានេះ ខ្ញុំព្យាយាមប្រែសម្រួលទៅតាមន័យក្នុង ភាសាអង់គ្លេស តែកន្លែងខ្លះ ខ្ញុំប្រែកាច់ន័យ ដើម្បីស្ដាប់បានតាមសំនួនភាសាខ្មែរ ។ ជាធម្មតា ការបកប្រែពីភាសាមួយ ទៅភាសាមួយ គង់មានភ្លាំងភ្លាត់ឃ្លៀងឃ្លាតខ្លះជាមិន ខាន ។ សង្ឃឹមថា លោក អ្នក នាង អ្នកអានទាំងឡាយ គង់ឲ្យអភ័យជាប្រាកដ ។

ខ្ញុំសូមឧទ្ទិសបុណ្យកុសល ដែលកើតអំពីការខំប្រឹងសរសេរ និងប្រែសៀវភៅ”ពុទ្ធសាសនាដោយសរុប” នេះជូនចំពោះបិតានាម អ៊ុង ឈុន មាតានាម កែវ នួន ហៅ ជា ព្រមទាំងជីដូន ជីតា សាច់សាលោហិតទាំងប្រាំពីរសន្ដាន និងគ្រូឧបជ្ឈាយាចារ្យ គ្រប់ព្រះអង្គរបស់ខ្ញុំ សូមអស់លោក អ្នកមានគុណទាំងនោះទទួលអនុមោទនានូវបុណ្យកុសល ដែលខ្ញុំបានឧទ្ទិសប្រគេន-ជូនទៅនេះ ហើយសូមឲ្យបានសម្រេចដោយនូវសម្បត្តិទាំងឡាយ ៣ប្រការគឺ៖ សម្បត្ដិមនុស្ស ១ សម្បត្ដិទេព្ដា ១ សម្បត្ដិព្រះនិព្វាន ១ ដោយសមគួរតាមសេចក្ដីប្រាថ្នា របស់លោកអ្នក មានគុណទាំងឡាយនោះចុះដោយអំណាចផលានិសង្ស ដែលហូរជូនទៅ មិនដាច់នេះហោង ។

ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ៖

- ចំពោះ លោក ករុណ ខេមរាធិបតី ដែលបានជួយផ្ដល់យោបល់ និង ពាក្យពេចន៍ខ្លហ ធើ្វឲ្យសៀភៅនេះ បានប្រសើរឡើង

- ចំពោះ លោក និកូឡាស់ ស្ទីវ៉ិន

Mr. Nickolas B. Stevens ដែលជួយត្រួតពិនិត្យអត្ថបទធម៌ជាភាសាអង់គ្លេស ដោយយកចិត្ដទុកដាក់នោះ

- ចំពោះភិក្ខុ ញាណសោភនោ (ជាតិអាមេរិកាំង) ដែលបានជួយវាយអត្ថបទធម៌ជាភាសាអង់គ្លេស មានរបៀបរៀបរយល្អនេះ

- ចំពោះ លោក សន ជ័យសិទ្ធី ដែលបានជួយវាយអត្ថបទជាភាសាខ្មែរដោយយ៉ាងពិនិត្យពិច័យ និងឆ្លាក់អក្សរខ្មែរ-អង់គ្លេស ដាក់ក្របខាងមុខ-ក្រោយ

- ចំពោះ ភិក្ខុ ញ៉េប សុផល្លា សុមង្គលោ ដែលបានជួយអូសបោះពុម្ភសៀវភៅនេះដោយសទ្ធាដ៏បរិសុទ្ធ ។

ទុក្ខប្បត្ដា ច និទ្ទុក្ខា ភយប្បត្តា ច និព្ភយា

លោកប្បត្តា ច និស្សោកា ហោន្ដុ សព្វេបិ បាណិនោ ។

សត្វទាំងឡាយទាំងពួង ដែលកំពុងមានទុក្ខ សូមឲ្យជាសត្វបាត់ទុក្ខទៅ សត្វទាំងឡាយទាំងពួង ដែលកំពុងមានភ័យ សូមឲ្យជាសត្វបាត់ភ័យទៅ សត្វទាំងឡាយទាំងពួង ដែលកំពុងមានសោក សូមឲ្យជាសត្វបាត់សោកទៅ ។

ចិរំ តិដ្ឋតុ សទ្ធម្មោ

សូមព្រះសទ្ធម្ម ស្ថិតនៅជាស្ថាពរ អស់កាលយូរអង្វែង

ភិក្ខុ អ៊ុង មាន ចន្ទវណ្ណោ

ធ្វើនៅវត្តពុទ្ធិការាម ថ្ងៃសៅរ៍ ទី ៥ ខែឧសភា

ព.ស. ២៥៣២ គ.ស. ១៩៨៩

ពុទ្ធសាសនា ដោយ សរុប

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ

សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស

សូមនស្សការចំពោះព្រះដ៏មានព្រះភាគអង្គនោះ ព្រះអង្គជាព្រហអរហន្ត ជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ដោយសេចក្តីគោរព ។

ព្រះពុទ្ធសមនគោតម ទ្រង់បានរកឃើញព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយបានសម្តែងទុកមករវាង ពីរពាន់ ប្រាំរយសាមសិបឆ្នាំកន្លងមកហើយ ។ ព្រះពុទ្ធសាសនា ជាសាសនាចាស់បរមបុរាណមួយ ក្នុងចំណោមសាសនាធំៗទាំងឡាយក្នុងលោក ។ សព្វថ្ងៃនេះមានមនុស្សរាប់រយលាននាក់បដិបត្តិតាមធម៌ព្រះពុទ្ធ ។ ព្រះពុទ្ធ ព្រះនាមដើមហៅថា សិទ្ធត្ថ គោតម ។ទីកន្លែងដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់ប្រសូត ហៅលុម្ពិនី ក្បែរក្រុងកបិលភស្តុ ជារាជធានីរបស់សក្យប្រទេសទាំងឡាយ កាលសម័យនោះតាំងនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាភាគខាងជើង សព្វថ្ងៃនេះតាំងនៅក្នុងដែនដីប្រទេសនេប៉ាល។ ព្រះអង្គប្រសូត ក្នុងរវាង ៥៦៣ ឆ្នាំមុនគ្រិស្តសករាជ។ព្រះបាទសិរីសុទ្ធោទនៈ ជាព្រះវររាជបិតា ព្រះនាងសិរិមហាមាយា ជាព្រះវររាជមាតា ។ ទ្រង់គង់នៅជាសុខ ក្នុងព្រះរាជវាំងរហូតមក ។

ជីវិត ការរស់នៅក្នុងព្រះរាជវាំង ពោរពេញទៅដោយវត្ថុដ៏ប្រណិតថ្លៃថ្លាគ្រប់ប្រការតែពុំអាចធ្វើឲ្យព្រះសិទ្ធត្ថកុមារជាប់ព្រះទ័យគង់នៅសុខសាន្ដបានយូរឡើយ ។ ព្រះជន្មបាន ២៩ ឆ្នាំ ព្រះអង្គបានទតឃើញ ជាលើកដំបូង នូវទេវទូតទាំង ៤ គឺ៖ មនុស្សចាស់ មនុស្សឈឺ មនុស្សស្លាប់ និង អ្នកបួស ។ ទ្រង់បានសម្រេចព្រះទ័យចេញចោលព្រះរាជសម្បត្ដិ ទៅសាងព្រះផ្នួស ។ ទ្រង់គង់លើ់ខ្នងសេះកណ្ឋកៈ យាងចេញទៅតាមទ្វារព្រះរាជវាំង ដោយមានឆន្នអាមាត្យជានាយសារថី ជួនដំណើរទៅជាមួយផង ។ យាងទៅដល់ឆ្នេរស្ទឹង អនោមានទីព្រះសិទ្ធត្ថ គោតម ទ្រង់យាងចុះពីខ្នងសេះ ដាក់ព្រះកេសាទ្រង់ដោះចោលនូវព្រះពស្រ្តចេញ ហើយទ្រង់ភេទជាតាបសឫសី និមន្តត្រាច់ចរតាមច្រកល្ហក ពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ ។

តាបសគោតម បានចូលទៅសិក្សា ក្នុងសំណាក់គ្រូ២នាក់ ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញ នៅសម័យនោះ ។ គ្រូទី១ឈ្មោះអាឡារៈកាលាមៈ គ្រូទី ២ ឈ្មោះ ឧទ្ទកៈ រមបុត្តៈ។តាបសគោតម មិនស្កាប់ព្រះទ័យ ចំពោះសេចក្តីបដិបត្តិរបស់គ្រូទាំង ២ នោះទីបំផុត ក៏និមន្តចេញពីសំណាក់គ្រូទាំង ២ នោះហើយនិមន្តត្រាច់ចរទៅតែមួយអង្គឯងទៅទៀត ។ លំដាប់នោះតាបសគោតម បានជួបនឹងតាបស ៥ រូបគឺ កោណ្ឌញ្ញៈ ភទ្ទិយៈ វប្បៈ មហានាមៈ អស្សជិ ។ ហើយបានមូលមតិគ្នាសម្រេចធ្វើទុក្ករកិរិយាអត់អាហារ មិនសម្រាកសឹងផ្ទាល់លើផែនដី រឹងគ្រោតគ្រាត ។ តាបសទាំងអស់អង្គ ដែលធ្វើខ្លួនឲ្យលំបាកបែបនេះដោយមានជំនឿថា ទុក្ករកិរិយានេះ ជាឧបាយធ្វោះឲ្យចិត្តបរិសុទ្ធ ។ តាបសគោតម ស្គាំងស្គមទ្រមខ្លាំងដោយមកពីអត់អាហារ ឥតបានសម្រាក ទៅជាឈឺចាប់ខ្លាំងថ្ងៃមួយ ទ្រង់ដួលដេកលើផែនដី ។ ក្មេងឃ្វាលពពែឃើញដូច្នោះ ក៏ជួយបញ្ជុកទឹកដោះគោ ជួយមើលថែទាំរហូតដល់មានកំលាំងសមគួរឡើងវិញ ។ នៅពេលនោះ តាបសគោតមទ្រង់ត្រិះរិះពិចារណាឃើញថា ទុក្ករកិរិយា ការធ្វើខ្លួនឲ្យលំបាកហួសកម្រិត ដែលព្រះអង្គធ្លាប់បានពិសោធមកហើ់យនេះ ឥតមានប្រយោជន៍អ្វីឡើយ ទាំងការរស់នៅប្រកបដោយជីវិតប្រណឹតឧត្តមថ្លៃថ្លា ដូចដែលព្រះអង្គ ធ្លាប់ក្រសាលមកហើយកាលនៅជាព្រះរាជកុមារ ក្នុងព្រះរាជវាំងនោះ ក៏ឥតបានការអ្វីឡើយ ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក តាបសគោតម បានសម្រេចព្រះទ័យជ្រើសយកផ្លូវកណ្ដាល ចន្លោះផ្លូវអមទាំងពីរ យ៉ាងគឺ ផ្លូវមិនតឹងពេក មិនធូរពេក ហៅថា “ មជ្ឈិមា បដិបទា “ មកអនុវត្តតទៅ ។ ក្នុងពេលដែលតាបសគោតម បែរត្រឡប់មកឆាន់ចង្ហាន់ ដើម្បីញ៉ាំងជីវិត ឲ្យប្រព្រឹត្តទៅដូចធម្មតាវិញបញ្ចវគ្គិយតាបសទាំង ៥ រូប មានចិត្តទោមនស្សអាក់អន់នឹងតាបសគោតម ហើយនាំគ្នាដើរចោលព្រះអង្គទៅ ។ តាបសគោតម ទាំងពីនោះមក គង់តែមួយព្រះអង្គឯងគត់ តាំងអធិដ្ឋានថា នឹងស្វែងរកនូវអរិយសច្ច ដោយព្រះអង្គឯង ដោយឥតមានគ្រូអាចារ្យណា ឬមិត្តសំឡាញ់ណា ជាគ្នាឡើយ ។

តាបសគោតម គង់នៅក្រោមដើមពោធិព្រឹក្ស តាំងសច្ចាបណិធានថា នឹងមិនក្រោកចាកទីនេះ ជាដាច់ខាតដរាបដល់បានត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញាណ ។ តាបសគោតមគង់ចម្រើនព្រះកម្មដ្ឋានតែមួយភ្នែនគត់ អស់មួយរាត្រី ។ អារម្មណ៍ផ្សេងៗជាច្រើន ដូចជា ព្រះទ័យនឹកភ្នកដល់ទៅអគ្គមហេសី និង ព្រះរាជបុត្រជាទីស្រឡាញ់ ដល់ទៅព្រះវាំងដែលធ្លាប់គង់ ដល់ទៅព្រហវរមាតា ព្រះវរបិតា និងមិត្តសម្លាញ់ដល់ការជប់លៀង និងកីឡាផ្សេងៗ កើតឡើងនៅពេលនោះ ដើម្បីទាញបង្វិល នូវសតិសម្បជញ្ញៈរបស់ព្រះអង្គ ឲ្យភ្លេចនូវគោលដៅ គឺការស្វែងរកនូវពោធិញាណ ។ អារម្មណ៍ទាំងនោះ ចាំងជាប់នៅក្នុងរង្វង់ព្រះ នេត្ររបស់ព្រះអង្គ តែព្រះទ័យរបស់តាបសគោតមឥតទោរទន់ទៅតាមអារម្មណ៍ ទាំងនោះឡើយ ។ តាបសគោតម តាំងព្រះទ័យគង់ចម្រើនព្រះកម្មដ្ឋានឥតមានកម្រើករហូតដល់ព្រះទ័យចុះស៊ប់ស្អាតបរិសុទ្ធផូរផង់ផុតគ្រឿងសៅហ្មងគ្រប់យ៉ាង បាននាមថាជា ព្រះពុទ្ធប្រាកដក្នុងលោក នាថ្ងៃ ១៥ កើត ខែវិសខ គឺខែឧសភា នៅទីពុទ្ធគយាក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាភាគខាងជើង ។

ព្រះពុទ្ធទ្រង់ឃើញច្បាស់ថា សេចក្តីទុក្ខជាសាមញ្ញលក្ខណៈរបស់មនុស្សសត្វទាំងឡាយ ហើយទ្រង់សម្រេចព្រះទ័យ សម្ដែងនូវព្រះធម៌ ដែលប្រកបដោយមេត្តាករុណា ប្រាសដល់ពិភពលោក ។ លើកដំបូងបង្អស់ ព្រះពុទ្ធទ្រង់សម្ដែងព្រះធម៌ប្រោសបញ្ចវគ្គិយតាបសទាំង ៥ រូប ។ ទ្រង់យាងទៅសំណាក់តាបសទាំង ៥ រូប ដែលគង់នៅឯ ព្រៃឥសិបតនមិគទាយវ័ន សព្វថ្ងៃ ហៅថា សារនាថ ក្បែរក្រុងពារាណសី នាថ្ងៃ ១៥ កើត ខែអាសាឡ្ហ គឺខែកក្កដា ។ ក្នុងបឋមទេសនានោះព្រះពុទ្ធទ្រង់សម្ដែងថា “ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អ្នកបួសគប្បីលះបង់នូវអន្តធម៌ គឺផ្លូវបដិបត្តិអម ២ យ៉ាងគឺ៖ កាមេសុ- កាមសុខល្លិកានុយោគ ផ្លូវបដិបត្តិជាប់ជំពាក់ទៅដោយកាម ក្នុងកាមទាំងឡាយ១អត្តកិលមថានុយោគ ផ្លូវបដិបត្តិដែលប្រកបដោយសេចក្ដីលំបាក់ដល់ខ្លួន ១ ។ មជិ្ឈមាបដិបទា ផ្លូវកណ្ដាល មិនលាយឡំដោយផ្លូវទាំងពីរយ៉ាងនោះ ដែលតថាគតបានត្រាស់ដឹងហើយ ជាផ្លូវបដិបត្តិធ្វើឲ្យកើត បញ្ញាចក្ខុ ភ្នែកគឺបញ្ញា ធ្វើឲ្យកើតសេចក្ដីច្បាស់ប្រាកដ រមែងប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្តីត្រាស់ដឹង ។ តមក ព្រះអង្គទ្រង់សម្ដែងអរិយសច្ច ៤ ប្រការដែលជាបណ្ដូលរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាប្រោសបញ្ចវគ្គិយតាបសទាំង ៥ រូប ។

១- ទុក្ខសច្ចៈ សេចក្ដីទុក្ខមាននៅប្រាកដក្នុងលោក៖

ជាតិ ការកើត ជាទុក្ខ, ជរា សេចក្តីចាស់គ្រាំគ្រា ជាទុក្ខ, ព្យាធិ ការឈឺចាប់ ជាទុក្ខ, មរណៈសេចក្តីស្លាប់ ជាទុក្ខ, សេចក្ដីសោក ជាទុក្ខ, សេចក្ដីខ្សឹបខ្សួល ជាទុក្ខ, សេចក្ដីលំបាកកាយជាទុក្ខ, សេចក្ដីលំបាកចិត្ត ជាទុក្ខ, សេចក្ដីតានតឹងចិត្ត ជាទុក្ខ, ការរស់នៅជាមួយនឹងបុគ្គលដែលខ្លួនមិនស្រឡាញ់ មិនពេញចិត្ត ជាទុក្ខ, ការបែកបាក់ព្រាត់ប្រាសនិរាសចាកសត្វ និងសង្ខារជាទីស្រឡាញ់ជាទីពេញចិត្ត ជាទុក្ខ, ចង់បាននូវរបស់អ្វីមួយ ហើយមិនបានដូចចិត្តជាទុក្ខ, ដោយសរុបការប្រកាន់ជាប់ក្នុងខន្ធ ៥(រូប វេទនា សញ្ញា សង្ខារ វិញ្ញាណ) ជាទុក្ខ ។

២- ទុក្ខសមុទយសច្ចៈ ហេតុដែលនាំឲ្យកើតទុក្ខ គឺ តណ្ហា ។ តណ្ហា មាន ៣ គឺ៖ កាមតណ្ហា សេចក្ដីប្រាថ្នាក្នុងកាម ១, ភវតណ្ហា សេចក្ដីប្រាថ្នាចង់កើតទៀត ១, វិភវតណ្ហាសេចក្ដីប្រាថ្នាមិនចង់កើតទៀតមួយ ១ ។

៣- ទុក្ខនិរោធសច្ចៈ សេចក្ដីរំលត់ទុក្ខ គឺការកាត់ផ្ដាច់នូវតណ្ហាគ្រប់ប្រភេទ ។ ភ្លើងដែលអាចនឹងរលត់ទៅបាន លុះតែលែងថែមអុសតទៅទៀត យ៉ាងណាមិញ សេចក្ដីទុក្ខដែលនឹងលែងមានទៅទៀតបាន ក៏យ៉ាងនោះដែរ លុះតែកំចាត់ចោលឲ្យអស់រលីងនូវអុសគឺ តណ្ហា ។

៤- ទុក្ខរោធគាមិនី បដិបទាសច្ចៈ ផ្លូវនាំទៅកាន់ទីរំលត់ទុក្ខ គឺការបដិបត្តិតាមផ្លូវកណ្ដាល ហៅថា មជ្ឈិមាបដិបទា ឬ អដ្ឋង្គិកមគ្គ ។ អដ្ឋង្គិកមគ្គ ប្រែថា ផ្លូវប្រកបដោយអង្គ៨។ ផ្លូវប្រកបដោយអង្គ៨ នោះ គឺ៖ ១ សម្មាទិដ្ឋិ ការយល់ឃើញត្រូវ, ២ សម្មាសង្កប្បោ ការត្រិះរិះត្រូវ, ៣ សម្មាវាចា ការពោលពាក្យត្រូវ, ៤ សម្មាកម្មន្ដោ ការធ្វើការងារត្រូវ, ៥ សម្មាអាជីវោ ការចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ, ៦ សម្មាវាយាមោ សេចក្ដីព្យាយាមត្រូវ, ៧ សម្មាសតិ ការតម្កល់ស្មារតីត្រូវ, ៨ សម្មាសមាធិ ការតម្កល់ចិត្តត្រូវ ។

តាបសទាំង ៥ រូប ដែលធ្លាប់បានអប់រំចិត្តមកយូរហើយស្ដាប់យល់នូវធម៌របស់ព្រះអង្គទាំងអស់ ហើយបានសុំចូលផ្នួសបួសជាសង្ឃសាវ័ករបស់ព្រះអង្គ ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមកព្រះសង្ឃក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា បានកើតឡើងជាលើកដំបូងបង្អស់ ។

ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ពុទ្ធបរិស័ទចែកជា ៤ ពួកគឺ៖ ភិក្ខុ ភិក្ខុនី ឧបាសក ឧបាសិកា ។ពុទ្ធបរិស័ទ ២ ពួកខាងដើម គឺ ភិក្ខុ ភិក្ខុនី ជាបុគ្គលដែលឃើញភ័យក្នុងវាលវដ្ដសំសារ ហើយចេញទៅបួស ដើម្បីអប់រំខ្លួនឆ្ពោះទៅរកផ្លូវរំដោះទុក្ខ លះបង់នូវពេលវេលា បូជាជីវិតឧទ្ទិសចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនា នៅអាស្រ័យក្នុងវត្តអស់មួយជីវិត ។ ភិក្ខុ ភិក្ខុនី ទាំង ២ ពួកនេះចាត់ទុកជាគ្រូបាអាចារ្យ ជាឆ្មាំ រក្សាព្រះពុទ្ធវចនៈឲ្យបានគង់វង្សនៅ ។ ពុទ្ធបរិស័ទ ២ ពួកទៀត ហៅថា ឧបាសក ឧបាសិកា ។ ពុទ្ធបរិស័ទ ២ ពួកនេះ ជាអ្នកជាប់ជំពាក់ ក្នុងជីវិតលោកិយមិនមានពេលច្រើនដើម្បីអប់រំចម្រើនផ្លូវចិត្ត ដោយរវល់អំពីកិច្ចការរកទទួលទានផង កិច្ចការចិញ្ចឹមជីវិតគ្រួសារផង និង កិច្ចការទាក់ទងខាងសង្គមផង ។ ពុទ្ធបរិស័ទ ២ ពួកនេះដោយច្រើន បានត្រឹមតែទៅវត្ត រក្សាសីល ៥ សីល ៨ តាមកាល ធ្វើបុណ្យធ្វើទាន និងជួយផ្គត់ផ្គង់ទំនុកបម្រុងព្រះសង្ឃ និង វត្ត ដូចជាការដាក់បាត្រលោករាល់ថ្ងៃ ផ្ដល់ពស្ដុភារជាបច្ច័យ ៤ នៅពេលដែលព្រះសង្ឃ ឬ វត្តត្រូវការ ព្រមទាំងជួយទំនុកបម្រុងក្នុងការកសាងក្នុងការថែរក្សា និង ក្នុងការជួសជុល កុដិសាលាដែលចាស់គ្រាំគ្រា ។ ឧបាសក ឧបាសិកាទាំងនោះ លុះចាស់ជរា ច្រើនតែចំណាយពេលទៅនៅរក្សាសីល ៨ សីល ១០ ធ្វើកម្មដ្ឋាននៅឯវត្ត ។ ពុទ្ធបរិស័ទទាំង ៤ ពួក គឺ ភិក្ខុ ភិក្ខុនី ឧបាសក ឧបាសិកា ទាំងនេះ តែងអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក ។ ព្រះពុទ្ធសាសនា ចម្រើនលូតលាស់គង់វង្សនៅទៅបាន អាស្រ័យដោយការរូបរួមគ្នា រវាងពុទ្ធបរិស័ទទាំង ៤ ពួកនេះ ។ ព្រះសង្ឃ និង វត្ត មិនអាចរស់នៅបាន បើឥតមានឧបាសក ឧបាសិកា ជួយទំនុកបម្រុង ។ ឧបាសក ឧបាសិកា ត្រូវការព្រះសង្ឃ និង វត្ត ឲ្យជួយថែរក្សាព្រះពុទ្ធវចនៈ ឲ្យជួយដឹកនាំខ្លួនទៅរកទាន សីលភាវនា ។

ដោយយោលទៅតាមការផ្សេងគ្នា រវាងការប្រព្រឹត្តិគោលដៅ និង ការរស់នៅ នៃពុទ្ធបរិស័ទទាំង ៤ ពួកនេះបានជាព្រះពុទ្ធទ្រង់ត្រាស់សម្ដែងព្រះធម៌របស់ព្រះអង្គ មានថ្នាក់មានជាន់ផ្សេងគ្នាទៅតាមលំដាប់ ។ តែទោះបីផ្សេងគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះធម៌ទាំងប៉ុន្មាន ដែលព្រះពុទ្ធទ្រង់បានសម្ដែងហើយនោះ មានគោលដៅតែមួយគត់ គឺដឹកនាំមនុស្សសត្វឲ្យរួចផុតអំពីសេចក្ដីទុក្ខ ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់តា្រស់សម្ដែងថា “តថាគត ក៏ជាមនុស្ស តែដោយសេចក្ដីព្យាយាម យ៉ាងហ្មឺងហ្មាត់តថាគតបានត្រាស់ដឹងនូវពោធិញ្ញាណនេះ ។ មនុស្សទាំងឡាយដទៃ ក៏អាចរកផ្លូវធ្វើខ្លួនឲ្យរួចផុតទុក្ខ បានដូចគ្នាដោយព្យាយាមរបស់ខ្លួន” ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់តា្រស់សម្ដែងថា “បុគ្គលម្នាក់ៗ ត្រូវធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវព្រះធម៌ ដោយខ្លួនឯង ឥតមានឲ្យនរណាធ្វើជំនួស ឬ ទទួលផលជំនួសបានទេ” ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់សម្ដែងថា៉ធម៌ វិន័យរបស់ព្រះអង្គ ជាផ្លូវបដិបត្តិជ្រាលទេរតាមលំដាប់ ដូចច្រាំងសមុទ្រ ខុសពីច្រាំងទន្លេ៉ ។ ច្រាំងទន្លេចោតត្រេង មនុស្សគ្រាន់តែចុះទៅដល់ទឹក ត្រូវលិចក្បាលភ្លាម អាចលង់ទឹកស្លាប់ក៏មាន ។ រីឯច្រាំសមុទ្រវិញប្រៀបដូចជាផ្ទៃរាបទាបចុះបន្ដិចម្ដងៗ មនុស្សដើរចុះទៅក្នុងទឹកជ្រៅបន្ដិចម្ដងៗតាមលំដាប់ ។ ការបដិបត្តិធម៌វិន័យរបស់ព្រះអង្គ ក៏ដូច្នោះដែរ គឺត្រូវបដិបត្តិតាមថ្នាក់តាមជាន់ជាលំដាប់ គឺចាប់ផ្ដើមពីខាងដើម ចូលទៅកណ្ដាល ទើបចូលដល់ទៅខាងចុង ។ ខាងដើមរបស់ពុទ្ធសាសនា គឺ សីល កណ្ដាល គឺ សមាធិ ខាងចុង គឺបញ្ញា ។

សីល គឺជាវិន័យសម្រាប់ឃុំគ្រងនូវកាយ និង វាចា កុំឲ្យកាយ និង វាចា ដើរខុសកន្លងធម៌ ។ សីលចែកជាពីរផ្នែកគឺ៖ សីលរបស់ឧបាសក ឧបាសិកា ១ ផ្នែក សីលរបស់ភិក្ខុ១ ផ្នែក ។

សីល ៥ សីល ៨ និង សីល ១០ ជាសីលរបស់ឧបាសក ឧបាសិកា ។ សីល ៥ ជាសីលសំខាន់បំផុត ផ្នែកខាងអប់រំកិរិមាយាទ សំដៅយកការពត់កាយ និង វាចា កុំឲ្យប្រព្រឹត្តខុសកន្លងធម៌ ។ សីល ៥ នោះគឺ ១ ចេតនាវៀរចាកការសម្លាប់សត្វ, ២ ចេតនាវៀរចាក ការលួចយកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកដទៃ, ៣ ចេតនាវៀរចាកការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមទាំងឡាយ, ៤ ចេតនាវៀរចាកការនិយាយភូតកុហក និង ចេតនាវៀរចាកការផឹកនូវទឹកស្រវឹង គឺ សុរានិង មេរ័យ ។

សីល ៨ នោះ គឺ៖ ចេតនាវៀរចាកការសម្លាប់សត្វ ការលួចប្លន់ ការនិយាយភូតភរកុហក ការផឹកនូវទឹកស្រវឹង គឺ សុរា និងមេរ័យ ៤ សិក្ខាបទនេះ ដូចមាននៅក្នុងសីល ៥ ឯណោះហើយ, សិក្ខាបទ ដែលត្រូវបន្លែម ៤ ទៀត គឺ ចេតនាវៀរចាកកិរិយាប្រព្រឹត្តិនូវធ៌មមិនប្រសើរ គឺសេពនូវមេថុនធម្ម, ចេតនាវៀរចាកកិរិយាបរិភោគភោជនាហារក្នុងកាលខុស, ចេតនាវៀរចាកកិរិយារាំច្រៀង និង ប្រគំ និង មើលនូវល្បែងដែលជាសត្រូវដល់កុសលធ៌ម,និងការទ្រទ្រង់ និងប្រដាប់ និងតាក់តែងស្អិតស្អាងរាងកាយ ដោយផ្កាកម្រង និងគ្រឿងក្រអូបគ្រឿងលាបផ្សេងៗ, និងចេតនាវៀរចាក ទីសេនាសនៈដ៏ខ្ពស់ហួសប្រមាណ និង ទីសេនាសនៈដ៏ប្រសើរ ។

សីល ១០ នោះដូចគ្នានឹងសិក្ខាបទទាំង ៨ ដែលមាននៅក្នុងសីល ៨ នោះដែរ ប្លែកគ្នាតែត្រង់សិក្ខា នច្ចគីត...និង មាលា...លោកចែកទៅជាពីរ ដើម្បីឲ្យដាច់ស្រឡះពីគ្នា ហើយបន្ថែមសិក្ខាបទមួយថ្មីទៀតចូលឲ្យគ្រប់ ១០ គឺសិក្ខាបទ ជាតរូប...ចេតនាវៀរចាកការទទួលកាន់យកនូវមាស និងប្រាក់ ដោយខ្លួនឯង ឬប្រើអ្នកដទៃឲ្យទទួលកាន់យកហើយត្រេកអរចំពោះមាស និង ប្រាក់នោះ ។

សីលរបស់ភិក្ខុមាន ៤ គឺ៖ ១- បាតិមោក្ខសំវរសីល សីល គឺការសង្រួមក្នុងសិក្ខាបទ២២៧ ក្នុងភិក្ខុប្បាតិមោក្ខ, ២- ឥន្រ្តិយសំវរសីល សីលគឺការសង្រួមនូវឥន្រ្តិយទាំង ៦ គឺ ភ្នែក ត្រចៀក ច្រមុះ អណ្ដាត កាយ ចិត្ត, ៣- អាជីវបារិសុទ្ធសីល សីលគឺការចិញ្ចឹមជីវិតដោយកំលាំស្មង គឺដោយការបិណ្ឌបាត, ៤- បច្ចយសន្និស្សិតសីល សីលគឺការពិចារណានូវបច្ច័យបួន...ចីវរប្បច្ច័យ បិណ្ឌបាតប្បច្ច័យ សេនាសនប្បច្ច័យ និង គិលានភេសជ្ជប្បច្ច័យ នៅពេលកំពុងទទួល ឬកំពុងប្រើប្រាស់ ឬក្រោយពេលប្រើប្រាស់ នូវបច្ច័យទាំង ៤ នោះ ។

ការដុះខាត់សីលឲ្យបរិសុទ្ធផូរផង់នោះ អាចកំចាត់ចោលបានត្រឹមតែកិលេសគ្រោតគ្រាតប៉ុណ្ណោះ ។ ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា សីលត្រូវបដិបត្តិមុនគេបង្អស់ ។ សីលទុក្ខដូចជាផែនដី ដែលដំណាំឈើព្រៃផ្សេងៗដុះឡើងបាន ។ ក្នុងន័យដូចគ្នានេះ សមាធិអាចកើតឡើងបាន អាស្រ័យមានសីលជាគ្រឹះ ។

សមាធិ គឺការតម្កល់ចិត្តឲ្យជាប់នៅក្នុងអារម្មណ៍តែមួយដើម្បីធ្វើចិត្តឲ្យស្ងប់ ចាកកាមឆន្ទៈ សេចក្តីប្រាថ្នាក្នុងកាម, ចាកព្យាបាទ សេចក្តីខឹងក្រោធចងគំនុំគុំគួន, ចាកថីនមិទ្ធៈ សេចក្តីខ្ជិលច្រអូស និងសេចក្តីងោកងុយ, ចាកឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចៈ សេចក្តីរាយមាយចិត្តនិង សេចក្តីក្តៅក្រហាយ ស្តាយក្រោយ, ចាកវិចិកិច្ឆា សេចក្តីសង្ស័យមិនចេះដាច់ស្រេច ។ធម៌រារាំងទាំង ៥ យ៉ាងនេះ ហៅថា នីវរណធម៌ ព្រោះជាធម៌រារាំងដំណើរនៃសេចក្តីចម្រើនក្នុងការអប់រំចិត្ត ។

នីវរណធម៌ ទាំង ៥ នេះ លោកអធិប្បាយប្រៀបធៀបនៅក្នុងគម្ពីរនានា ដូចតទៅនេះ ៖

- ចិត្តប្រកបដោយកាមច្ឆន្ទៈ ប្រៀបដូចជាទឹកលាយល័ក្ដបុគ្គលមិនអាចមើលរូបខ្លួនឯងច្បាស់ ក្នុងទឹកនោះបានឡើយ ។

- ចិត្តប្រកបដោយ ព្យាបាទៈ ប្រៀបដូចជាទឹក ដែលកំពុងពុះ បុគ្គលមិនអាចមើលរូបខ្លួងឯងច្បាស់ ក្នុងទឹកនោះបានឡើយ ។

- ចិត្តប្រកបដោយ ថីនមិទ្ធៈ ប្រៀបដូចជាត្រពាំងទឹកពេញទៅឧប្បលជាតិ មានចកជាដើម បុគ្គលមិនអាចមើលរូបខ្លួនឯងច្បាស់ ក្នុងទឹកនោះបានឡើយ ។

- ចិត្តប្រកបដោយ ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចៈ ប្រៀបដូចជាទឹកសមុទ្រដែលកំពុងមានព្យុះរលក បុគ្គលមិនអាចមើលរូបខ្លួនឯងច្បាស់ក្នុងទឹកនោះបានឡើយ ។

- ចិត្តប្រកបដោយ វិចិកិច្ឆា ប្រៀបដូចជាទឹកដែលពេញក្រាស់ទៅដោយកករ បុគ្គលមិនអាចមើលរូបខ្លួនឯងច្បាស់ក្នុងទឹកនោះបានឡើយ ។

ការអប់រំចិត្ត សមាធិ ធ្វើឲ្យឯកគ្គតាចិត្ត គឺចិត្តមានអារម្មណ៍តែមួយកើតឡើងបាន ។

ចិត្តជាសមាធិនេះអាចកំចាតចោលនូវកិលេសជាន់មធ្យមបានមួយដងមួយកាលប៉ុណ្ណោះ។ដើម្បីកំចាតចោលនូវកិលេសល្អិតសុខុមឲ្យជ្រះស្រឡះបាន បុគ្គលត្រូវអប់រំបណ្ដុះបញ្ញាឲ្យកើតមានឡើង ។

បញ្ញា គឺប្រាថ្ញាចាក់ធ្លុះ ឃើញច្បាស់នូវសេចក្តីពិត ៖

- បានដល់ការដឹងច្បាស់នូវសេចក្ដីទុក្ខ ហើយធ្វើទុកក្នុងចិត្ត ជាប់ជានិច្ច នូវសេចក្តីទុក្ខនោះ

- បានដល់ការដឹងច្បាស់នូវហេតុ ដែលនាំឲ្យកើតទុក្ខ ហើយធ្វើទុកក្នុងចិត្តជាប់ជានិច្ច ដើម្បីកំចាត់ចោលចេញឲ្យស្រឡះនូវហេតុនៃសេចក្ដីទុក្ខនោះ

- បានដល់ការដឹងច្បាស់នូវទីរំលត់ទុក្ខ ហើយធ្វើទុកក្នុងចិត្តជាប់ជានិច្ច ដើម្បីធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវទីរំលត់ទុក្ខនោះ

- បានដល់ការដឹងច្បាស់ នូវផ្លូវនាំទៅកាន់ទីរំលត់ទុក្ខ ហើយធ្វើទុកក្នុងចិត្តជាប់ជានិច្ច ដើម្បីចម្រើនផ្លូវនោះឲ្យកើតមានឡើង។ កាលបើមគ្គទាំង៨ គឺបុគ្គលបានចម្រើនបរិបូណ៌ ហើយ បញ្ញាលោកុត្តរ គឺការឃើញច្បាស់នូវវត្ថុគ្រប់យ៉ាងទាំងអស់ តាមសភវៈពិតគឺឃើញថា អនិច្ចំ មិនទៀង ទុក្ខំ ជាទុក្ខ អនត្តា មិនមែនជារបស់ខ្លួន ។ បញ្ញា ឃើញច្បាស់បែបនេះហៅថា វិបស្សនាបញ្ញា ។ កាលបើ វិបស្សនាបញ្ញា កើតឡើងហើយ ចិត្តរបស់បុគ្គលនោះ រមែងរួចផុតស្រឡះចាកកិលេសទាំងពួង ទាំងកិលេសគ្រោតគ្រាត ទាំងកិសេលថ្នាក់មធ្យម ទាំងកិលេសល្អិតសុខុម គឺអាសវក្កិលេស ។

សែសិបប្រាំឆ្នាំ បន្ទាប់ពីពេលដែលបានត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញ្ញាណមក ព្រះពុទ្ធទ្រង់យាងពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ ដើម្បីទេសនាប្រោសមនុស្សសត្វទាំងឡាយ ។ ព្រះអង្គមានកិត្តិនាមល្បីខ្ទរខ្ទាយថា ជាសាស្តាចារ្យដ៏ឆ្លើម, មានមនុស្សគ្រប់ជាន់គ្រប់ថ្នាក់...ក្សត្រិយ៍ ព្រាហ្មណ៍ សេដ្ឋី គហបតី អ្នកមាន អ្នកក្រ រួមទាំងសូទ្រៈ ចូលមកថ្វាយខ្លួនសុំយកព្រះអង្គជាទីពឹង ។

សម័យក្រោយមកវត្តអារាម បានក្លាយទៅជាស្ថាប័នសិក្សាអប់រំ ។ ព្រះពុទ្ធសាសនាបានផ្សាយចេញទៅពេញពាសប្រទេសទាំងឡាយក្នុងទ្វីបអាស៊ី ។ សព្វថ្ងៃនេះវត្ត និង ពុទ្ធិកសមាគមជាច្រើន បានបែកសាយចេញទៅ ប្រតិស្ថាននៅក្នុង ប្រទេសអឺរុប ប្រទេសអង់គ្លេស ប្រទេសអាមេរិក ប្រទេសអូស្រ្តាលី និង ប្រទេសញូវហ្ស៊ាឡែន ។

ព្រះពុទ្ធទ្រង់ទូន្មានសង្ឃសាវ័ករបស់ព្រះអង្គ ឲ្យរស់នៅបែបធម្មតា តាមអប្បិច្ឆិតាធម៌ក្នុងកិច្ចបម្រើប្រយោជន៍ដល់សត្វទាំងឡាយ ។ ភិក្ខុសង្ឃក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ត្រូវមានស្បង់ចីពរប្រើប្រាស់ ត្រូវមានចង្ហាន់ឆាន់ ត្រូវមានទីសេនាសនៈសំណាក់អាស្រ័យ ត្រូវមានថ្នាំកែរោគ គ្រាន់តែដើម្បីញ៉ាំងជីវិតឲ្យប្រព្រឹត្តទៅបានប៉ុណ្ណោះ មិនគប្បីជាអ្នកមានផ្ទះសម្បែងឧត្តុងឧត្តមឆើតឆាយផ្ទាល់ខ្លួន ហើយមិនគប្បីជាអ្នកមានមហិច្ឆិតាលោភលន់ឡើយ ។

ព្រះជន្មបាន ៨០ ព្រះវស្សា ព្រះពុទ្ធទ្រង់ចូលបរិនិព្វាននៅក្បែរក្រុងកុសិនារា សម័យសព្វថ្ងៃ នៅក្នុងរដ្ឋឧត្តរប្រទេស នាថ្ងៃ ១៥ កើត ខែវិសាខ គឺខែឧសភា ។ នៅពេលដែលព្រះអង្គផ្ទំបរិនិព្វាន ត្រង់ចន្លោះដើមសាលព្រឹក្សទាំងគូ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ផ្ដែផ្ដាំចុងក្រោយបំផុតចំពោះសាវ័ករបស់ព្រះអង្គថា ៖

“មា្នលភិក្ខុទាំងឡាយ វត្ថុគ្រប់យ៉ាងទាំងអស់ តែងចាស់គ្រាំគ្រា ។ អស់លោកទាំងឡាយ គប្បីជាអ្នកមានស្មារតីជានិច្ច ។ អស់លោកទាំងឡាយ គប្បីធ្វើពន្លឺឲ្យមានដល់ខ្លួន ។សង្ខារទាំងឡាយទាំងពួង មិនទៀង តែងប្រែប្រួលទៅជានិច្ច ។ ព្រោះហេតុនោះ អស់លោកទាំងឡាយ គប្បីប្រឹងប្រែងធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវព្រះនិព្វាន ដោយសេចក្ដីមិនប្រមាទ “ ។

អ្នកប្រែ និង រៀបរៀង

ភិក្ខុ អ៊ុង មាន ចន្ទវណ្ណោ

PREFACE

“ Buddhism is a Few Words “ was prepared for a lecture to an audience at the Saint Matthews Methodist Church in Bowie, Maryland, on September 25, 1988, at the request of Mrs. Jan Eagan, a high school teacher at Bowie.

After hat presentation, I made several copies of my text and distributed them to some of my American friends who come to practice meditation every week at Vatt Buddhikarama, and to some Cambodian lay Buddhists. A few days later, they told me that the article was very interesting. It is short but meaningful , telling the whole life of the Buddha-his princehood, his Enlightenment , his sermon to the world, his fundamental teaching of the Four Noble Truths , and his entering Nibbana and his demise.

As a result , I decided to translate this article into Cambodia and make it into a small book for both English-speaking and Cambodian-speaking readers.

May I dedicate the merit of my work on “Buddhism in a Few words” to all my relatives, teachers, preceptors, and especially to my father Oung Chhun and to my mother Keo Nuon, nee Chea. May they all, by this virtue, attain happiness and a blissful state.

I am deeply grateful to Mr. Tarun Khemradhipati, Mr. Nicholas B. Stevens, Venerable Bhikkhu Nanasobhano (an American Buddhist monk), Mr. San Chhay Siddhi, and Venerable Nhep Sophala Sumangalo for helping me to produce this booklet.

May those beings who suffer

Be free from suffering.

May those beings who are in fear

Be free from fear.

May those beings who are in grief

Be free from grief.

Bhikkhu Oung Mean Candavanno

Vat Buddhikarama

13800 New Hampshire Avenue

Silver Spring, Mary land 20904

May 4, 1989

BUDDHISM IN A FEW WORDS

Venerable Oung Mean Candavanno

*********

NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMASAMBUDDHASSA

“Homage to the Exalted One, the worthy One, the Fully Enlightened One.”

Buddhism was founded by Gotama the Buddha about two thousand five hundred and thirty years ago. It is one of the most ancient religions in the world and is practiced even today by tens of millions of people. The Buddha’s original name was Siddhattha Gotama. His birthplace was Lumbini, near Kapilavatthu, the capital city of the Sakyas in northern India (nowadays in Nepal). He was born in 563 B.C. to King Suddhodana and Queen Maya and grew up within the palace grounds.

The life of luxury and worldly happiness at the royal court could not long satisfy Gotama. At the age of twenty-nine he was for the first time confronted by the four omens of human life—that is, an old man, a sick man, a dead man, and a religious recluse—and he decided to renounce the world. He rode out of the paled gates on his horse, Kanthaka, with his charioteer, Channa. When they reached the river Anoma, Siddhattha Gotama dismounted, cut off his hair, took off is princely clothes, and became a wandering sage.

The sage Gotama studied with two well-known teachers of the time. The first one was named Alara Kalama and he second was named Uddaka Ramaputta. But he was not satisfied with the way they taught and eventually left them and wandered alone again.

At this stage, he joined five other ascetics, whose names were Kondanna, Bhaddiya, Vappa, Mahanama, and Assaji. Together they practiced self-nortification, that is, going without the normal needs of food and rest and sleeping on hard ground. They led such a very uncomfortable physical life because they believed that was necessary in order to become spiritually pure. The sage Gotama finally became so weak that one day he collapsed from hunger, fatigue, and great pain. He was found by a shepherd who fed him on milk and looked after him until he became strong again.

Now Gotama realized from his experience that self-mortification was useless and that the life of luxury which he had enjoyed as a prince was also futile. Therefore, he decided to follow a course between these two extremes, known as “The Middle Path.” When he started to return to a normal life, the five ascetics were disappointed in him and left him. He was then determined to seek the truth alone, unaided by teachers or companions. He sat under the Bodhi Tree and resolved that he would not move from there until he had attained Full Enlightenment. He spent the whole evening sitting in the meditation posture, which is also called the “lotus position.”

Many thoughts came to distract him from his goal—thoughts of his beloved wife and child, memories of his luxurious home, of parents and friends, of feasts and sports. All these flashed before his eyes. But he was not tempted. With determined will, he continued to meditate until his mind became pure and clear. He emerged from his meditation as the Fully Enlightened One, the Buddha, on the full moon day of Visakha, which is in May, at a place in northern India later called Buddha Gaya.

He realized that suffering was a characteristic of all living beings and he decided to give his teaching of loving-kindness and great compassion to the world. He delivered his first sermon to the five ascetics, whom he rejoined at the Deer Park, the present Saranath, near Benares, on the full moon day of Asalha, which is in July. He said, “Monks, a recluse should avoid the two extremes, namely, indulgence in sensuous pleasure and indulgence in self-mortification. The Middle Way, as I understand and practice it, gives vision and knowledge and leads to Enlightenment.”

The Buddha then explained to them Four Noble Truths, which form the basis of his teaching. The Four Noble Truths are:

1. There is suffering everywhere in the world (Dukkha Sacca) : birth is suffering, old age is suffering, sickness is suffering, death is suffering, sorrow is suffering, lamentation is suffering, bodily pain is suffering, grief is suffering, despair is suffering, association with those you do not like is suffering, separation from those you love is suffering, in short, the grasping of the Five Aggregates (form, feelings, perceptions, mental formations, and consciousness) is suffering.

2. The cause of suffering is desire or craving (Samudays Sacca). There are three types of desire: the desire for sensuous pleasure (Kama Tanha), the desire for rebirth (Bhava Tanha), and the desire for no rebirth (Vibhava Tanha).

3. The cessation of suffering is the complete termination of desire of all kinds (Nirodha Sacca). Just as a fire dies when no fuel is added, so suffering will end when the fuel of craving is completely destroyed.

4. The way to end suffering is to follow the Middle Path or the Noble Eightfold Path (Magga Sacca), namely, Right Understanding, Right Thought, Right Speech, Right Action, Right Livelihood, Right Effort, Right Mindfulness, and Right Concentration.

The five ascetics, who had highly developed minds, understood the Buddha’s teaching and became his first disciples. The Sangha, or community of monks, was thus formed.

There are four different groups of individuals in Buddhism: the monk or Bhikkhu, the nun or bhikkhuni, the layman or Upasaka, and the laywoman or Upasika. The first two kinds of individuals are those who see the danger of the secular world and choose the monastic life to undertake self-training in search of spiritual truth to free themselves from suffering. They devote their lives to the monastery. They are regarded both as teachers and as guardians of the Buddha’s teaching. The other two kinds of individuals are called lay Buddhists because they are primarily concerned with the affairs of secular life. They have less time to cultivate Buddhist spirituality because of their occupational, familial, and social concerns. Much of their religious activity involves cultivating moral behavior, earning merit, and providing support to the monks and the monasteries. This includes the daily offering of food to the monks and the donating of other requisites when need. They help in the construction and maintenance of monasteries and temples and in the restoration of the old buildings. Many elderly lay Buddhists spend special periods in the monastery observing the eight or the ten precepts and practicing meditation.

These two pairs of individuals support each other, and the close coordination of their efforts is necessary to maintain and perpetuate the Buddha’s teachings. Monks and monasteries cannot survive without the laity. The laity needs the monks and monasteries to properly preserve the Buddha’s teachings and to help direct the laity in the way of moral, meritorious, spiritual living.

Due to the differences in the temperaments, inclinations, and circumstances of these four groups of individuals, the Buddha laid down his teaching in different levels in order to fit different situations. But all of his teaching has a single goal; that is, to free man from suffering. Just as the Buddha was a man who attained enlightenment through his own strenuous effort, so others can achieve freedom from suffering by their own efforts. He said that each person must realize the Dhamma (the Buddha’s teaching) individually; one must experience it for oneself. He said that his teaching is a gradual path and he compared it to the seashore, which is different from the bank of a river. The bank of a river is so steep that a man falls into water suddenly and can be drowned, while the seashore is like a gradually descending floor : just as one walks into the deepening water step by step, so one deepens one’s practice and understanding of the Buddhist religion step by step. This means that Buddhism should be practiced in the proper order—from the beginning, through the middle, to the end. The beginning of Buddhism is moral conduct or Sila; the middle concentration or Samadhi; and the end is wisdom or Panna.

Sila, or morality, consists of disciplinary rules to control physical and verbal behavior. It is intended to prevent body and words from going astray. Sila is of two categories—one is for the laity, and another for the monks.

For the lay people, there are the Five Precepts, the Eight Precepts, and the Ten Precepts. The Five Precepts are: to refrain from killing, to refrain from stealing, to refrain from sexual misconduct, to refrain from false speech, and to refrain from the use of intoxicants.

The Eight Precept are : to refrain from killing, stealing, false speech, and intoxicants, the same as four of the Five Precepts; then in addition, to refrain from sexual intercourse; to refrain from eating at the wrong time; to refrain from dancing, singing, music, watching entertainments, wearing garlands, scenting oneself with perfumes, and beautifying oneself with cosmetics; and to refrain from using a high and luxurious seat or bed.

The ten Precepts include all of the injunctions included in the Eight Precepts; however, the single proscription against entertainment and self-beautification is divided into two separate precepts for emphasis; and finally, there is an additional precept, namely, to refrain from accepting gold and silver.

For the monks, there are Four Pracepts: the first one is to obey the 227 disciplinary rules of the Bhikkhu Patimokkha or the Rules of the Monks; the second is to restrain the six sensory faculties, namely, the eyes, ears, nose, tongue, body, and mind—or though; the third is to lead a righteous life, meaning to go around for alms for a living; the fourth one is to reflect wisely at the time of accepting or using any of the four requisites—robes, food, a seat or bed, and medicine—as well as to reflect after having accepted or used them.

Through developing Sila or morality gross kinds of defilements can be discarded. In Buddhism, morality should be practiced first. It is like the soil in which plant, shrubs, and trees grow. Sila is the ground in which concentration or Samadhi can develop.

Concentration, or Samadhi means keeping one’s attention on a particular object so that the mind can withdraw from the excitement of sensual pleasure, from ill will, from laziness and lethargy, from restlessness and worry, and from skeptical doubt. These five elements are known as the hindrances which obstruct the mind’s spiritual progress.

These five hindrances are usually explained in the texts like this: A mind excited by sensual pleasure is compared to water mixed with dark dyes in which a man cannot see his reflection. A mind excited by ill will is like boiling water in which a man cannot see his reflection. A mind with laziness and lethargy is compared to a pond full of algae in which a man cannot see his reflection. A mind with a restlessness and worry is compared to a stormy, turbulent sea in which a man cannot see his reflection. A mind with skeptical doubt is like water dense and thick with slime in which a man cannot see his reflection.

Through developing concentration, the state of one-pointedness of mind can be achieved. The concentrated mind can only temporarily discard moderate defilements. The development of wisdom is necessary to discard subtle defilements.

Wisdom is penetrative knowledge. It is understanding suffering and seeing the need to comprehend its full breadth and depth; it is understanding the cause of suffering and seeing the need to realize that end; and it is understanding the path leading to the cessation of suffering and seeing the need to develop that path. When the path is fully developed, true wisdom is achieved. This is seeing thing as they really are. It is insight into the three characteristics of existence; namely, Impermanence or Aniccam, Suffering or Dukkham, and Non-self or Anatta. At this stage, the mind is completely free from all kinds of defilements, gross, moderate, or subtle.

During his forty-five years after achieving Enlightenment, the Buddha traveled from place to place to teach people. His fame as a teacher was widespread and his followers came from all classes of people. kings, Brahmins, the poor, and the rich, as well as the Outcastes, or Untouchables, all took refuge in him.

In the later times monasteries became places of learning, and the Buddha’s teaching spread over all of Asia. Nowadays, Buddhist temples and Buddhist societies are scattered throughout Europe, England, America, Australia, and New Zealand as well.

The Buddha advised the Sangha, the community of monks, to lead a very simple life in the service of the people. Monks were to have clothing, food, shelter, and medicine, but not to have luxurious homes or many possessions. At the age of eighty, the Buddha passed away near Kusinara, in modern Uttara Pradesh, on the full moon day of Visakha, in May. While the lay in a grove of sala trees, he addressed his last words to the monks around him: “Brethren, all thins decay. Be mindful, be righteous, and be vigilant. Be lamps unto yourselves. Transient are all compounded things. Therefore strive earnestly to attain perfection.”

CIRAM TITTHATU SADDHAMMO

May the True Dhamma flourish forever.

SABBE SATTA AVERA HONTU

May all living beings be free from hatred.

SUKHITA HONTU PANINO

May all living beings be happy.

ចិរំ តិដ្ឋតុ សទ្ធម្មោ

សូមព្រះសទ្ធម្ម ស្ថិតនៅជាស្ថាពរយូរអង្វែង